Spowiedź generalna

Kilka zasadniczych prawd o sakramencie spowiedzi

• Uczciwe wyznanie grzechów wobec kapłana stanowi kluczową część sakramentu pokuty. Na spowiedzi penitent powinien wyznać wszystkie grzechy śmiertelne, których jest świadomy po starannym zbadaniu własnego sumienia – choćby chodziło o grzechy najbardziej skryte – jeżeli jeszcze nigdy nie były one w sakramencie pokuty wyznane (zob. Katechizm Kościoła Katolickiego, nr 1456-1457). Wymagane jest też podanie ich liczby. Wyznanie tych grzechów w spowiedzi sakramentalnej jest jedynym zwyczajnym sposobem ich odpuszczenia. Grzechy śmiertelne są więc materią konieczną sakramentu spowiedzi.
• Grzechy powszednie gładzi akt żalu, a zatem nie wymagają one spowiedzi sakramentalnej. Grzechy te będąc materią niekonieczną, mogą jednak być w spowiedzi wyznawane, podobnie jak zaniedbania dobra, dla uzyskania łaski sakramentalnej. Ponieważ takie wyznawanie grzechów powszednich i zaniedbań pomaga też zachować wrażliwość sumienia oraz wspomaga pracę nad codziennym nawracaniem się, Kościół bardzo do tego zachęca.
• Każdy grzech jest grzechem, ale nie każdy jest śmiertelny. Aby dany grzech stał się śmiertelny, musi to być uczynek popełniony:
  – w pełni świadomie;
  – w pełni dobrowolnie;
  – w materii ciężkiej.
• W przypadku, kiedy ktoś zrobił solidny rachunek sumienia, ale zapomniał o jakimś grzechu i go nie wyznał, nie ma w tym żadnej winy moralnej. Można więc spokojnie przyjąć Komunię św., a grzech zapomniany należy wyznać przy najbliższej regularnej spowiedzi. Nie ma najmniejszej potrzeby udawać się do spowiedzi specjalnie tylko z tym jednym, zapomnianym grzechem.
• Bóg udzielając rozgrzeszenia mocą słów wypowiedzianych przez kapłana przebacza dany grzech raz jeden na całą wieczność. A zatem, nie wolno nigdy powtarzać grzechów kiedyś już wyznanych tak, jakby nie były odpuszczone. One zostały raz powierzone Bożemu miłosierdziu i to wystarcza, bo Bóg jest wszechmogący.
• Istotnym i decydującym wymiarem sakramentu spowiedzi jest autentyczny żal za grzechy i mocne postanowienie poprawy. To właśnie ten żal, wyrażający się w decyzji zerwania z grzechami wyznanymi przed chwilą, uzdalnia do przyjęcia rozgrzeszenia. Brak takiej decyzji czyni rozgrzeszenie nieważnym.

Spowiedź generalna

• Jest ona czymś wyjątkowym i nadzwyczajnym, co usprawiedliwiają tylko szczególne okoliczności życia, o których poniżej. Może dotyczyć całego dotychczasowego życia albo jakiegoś znacznego okresu, jak spowiedź z poprzedniego roku z racji dorocznych rekolekcji. Nigdy nie polega ona na mechanicznym powtarzaniu grzechów z minionego czasu, już kiedyś odpuszczonych. W żadnym też wypadku nie może być rozumiana jako rodzaj psychoterapii dla wyciszenia emocji. Spowiedź generalna jest aktem wiary, w którym penitent robi przed Bogiem bilans, czyli podsumowanie swych moralnych dokonań i niepowodzeń w kluczowym dla siebie momencie życia. Taka spowiedź służy okazaniu wdzięczności Bogu za pomoc w wychodzeniu z naszych słabości, jak też wyraża gotowość do wiernego podążania drogą Bożych przykazań na przyszłość.
• Kościół wskazuje na kilka podstawowych okoliczności, w których spowiedź generalna z całego życia ma uzasadnienie:
  – bliskie niebezpieczeństwo śmierci;
  – zmiana stanu życia (wstąpienie w związek małżeński, złożenie profesji zakonnej, przyjęcie święceń kapłańskich etc.);
  – radykalne nawrócenie.
• Szczególny przypadek stanowi potrzeba uzdrowienia spowiedzi świętokradczych, które miały miejsce w pewnym okresie życia z powodu zatajenia grzechów, kłamstwa czy jakiegoś oszustwa. Spowiedź dopełniona świętokradczo skutkuje w podwójny sposób:
  – po pierwsze, obciąża sumienie śmiertelnym grzechem świętokradztwa;
  – po drugie, czyni wszystkie późniejsze spowiedzi nieważne i także świętokradcze;
  – w takim przypadku, nie ma potrzeby spowiedzi generalnej z całego życia;
  – uzdrowienie sytuacji moralnej wymaga natomiast przygotowania rachunku sumienia i wyznania wszystkich grzechów śmiertelnych od czasu ostatniej ważnej spowiedzi sakramentalnej.
• Odbycie spowiedzi generalnej wymaga zgody spowiednika, który najpierw ma obowiązek zweryfikować zasadność takiego aktu poprzez rozeznanie okoliczności. Z natury rzeczy, jako że chodzi o kwestie sumienia, takie rozeznanie powinno odbyć się na forum sakramentu pokuty. A zatem, należy najpierw po prostu udać się do zwykłej spowiedzi w obranym kościele i przedstawić kapłanowi swe racje czy uzasadnienia dla takiej prośby, a on później odpowiednio zadecyduje i pokieruje.

Przygotowując się do każdej spowiedzi, zarówno regularnej, jak i generalnej, ze wszech miar warto wziąć pod uwagę i głęboko rozważyć słowa św. Pawła z Listu do Galatów (6,8-9):